Jak wytresować smoka

Film/bajka/2010
Scenariusz i reżyseria: Dean DeBlois
W dubbingu polskim: Mateusz Damięcki, Miłogost Reczek, Julia Kamińska, Tomasz Traczyński, Mateusz Narloch.
W dubbingu polskim bohaterowie to: Czkawka, Pyskacz, Śledzik, Sączysmark, Mieczyk i inni.
Uwaga: poniżej znajdują się szczegóły fabuły lub zakończenia utworu.
Fabuła. Akcja bajki/kreskówki rozgrywa się w czasach starożytnych, gdy panami Północy Europy byli Wikingowie (zob. w Wikipedii) w osadzie o nazwie Berk. Widzimy ich sylwetki tradycyjnie wielkie i zarośnięte z obfitymi brodami i mocarnymi ramionami, a także z małymi hełmami i rogami na głowach. Są przy tym narodem upartym i wytrwałym, odważnym i nie boją się nikogo. Większość osad walczy z myszami lub komarami, a oni ze smokami. Nie zamierzają także pozostawić swojej ziemi, są Wikingami, a Wiking nie poddaje się. Szefem ich klanu jest Stoick, który właśnie wraz z innymi Wikingami rozpoczął potyczkę ze smokami. Obserwujemy ją w pierwszych scenach. Wikingowie rozróżniają wiele typów smoków, rozmawiają między sobą o Nocnej Furii, najgroźniejszym ze smoków. Wszyscy żyją walką ze smokami.

Hiccup (Czkawka) to nastoletni syn Wielkiego Stoicka. Pragnie natychmiast dołączyć do akcji walki ze smokami,

Hiccup (Czkawka) poluje

lecz jego opiekun i nauczyciel Gobber nie pozwala mu walczyć. Chłopiec ma talent konstruktora. Wykonał ciężką robotę, coś w rodzaju wyrzutni z harpunem i chciałby ją wypróbować. Korzystając z zamieszania walki ze smokami, biegnie ze swoją machiną na skraj urwiska i strzela. Wydaje mu się, że trafił w locie smoka, ale nie widział, co się z nim stało. Gdy pojawia się ojciec z wyrzutami, dlaczego syn nie siedział w kuźni, ten z zapałem mówi o trafieniu Nocnej Furii, która jego zdaniem spadła koło Raven Point. Hiccup domaga się, aby ojciec posłał tam ludzi, ale ten ucisza go. Twierdzi, że Hiccup nigdy nie będzie pogromcą smoków, mimo że bardzo się stara. Smoki pożerają im zwierzęta a nadchodząca zima może spowodować katastrofę dla mieszkańców osady. Stoick jest odpowiedzialny za wszystkich.

Kolejnego dnia Hiccup pragnie odszukać ślady smoka, do którego strzelał. Podąża w stronę Raven Point,

Smok też się boi

narzekając na siebie. Ludzie gubią noże czy inne niewielkie przedmioty, a on zgubił całego smoka. Dochodzi wreszcie na miejsce i z przerażeniem spogląda przed siebie. Dostrzega właśnie Nocną Furię. Gdy podchodzi bliżej, okazuje się, iż smok leży zaplątany w sznury strzały, jaką wypuścił na niego. Chłopak podszedł do smoka, a ten poruszył się, żył. Młodzieniec nie ma przy sobie żadnego narzędzia do walki poza nożem. Wyciąga więc go i zamyka oczy. Mówi głośno o tym, że powinien zabić smoka i zanieść jego serce ojcu, aby tata uwierzył w syna. Gdy jednak spogląda na smoka, widzi w jego oczach przerażenie i panikę. Nocna Furia boi się go. Po krótkiej chwili wahania Hiccup zamiast zabić, uwalnia smoka z więzów i ten odlatuje. Tak wydawało się chłopcu.

Po powrocie do osady Hiccup rozpoczyna treningi „smokobójców” wraz z

Głodny smok

przyjaciółmi (Astrid i inni). Nie chce, lecz ojciec nakazuje mu treningi i walkę ze smokami. Oglądamy przedstawicieli młodego pokolenia, nastoletnich Wikingów, których trenuje Gobber. Wpuszcza ich do walki ze smokami na arenę, którą od góry zabezpieczają ochronne rury tak, aby smoki nie odleciały. Nastoletnie dzieci rozpoczynały treningi od praktyki. Nikt ich nie instruował, jak i co mają robić, były rzucane do walki, aby w ten sposób się hartowały. Żaden smok nie mógłby zrobić im krzywdy podczas treningów, gdyż Gobber nie pozwoliłby na to. Potrafił radzić sobie ze smokami jak nikt inny. Uczył też dzieciaki, aby pamiętały rzecz najważniejszą: „Smok zawsze atakuje, ażeby zabić”.

Hiccup spaceruje w stronę wąwozu i odkrywa, że Nocna Furia nie odleciała. Nie potrafiła, ponieważ straciła lotki w ogonie. Nie rozmawia o tym z przyjaciółmi. Pragnie poznać rodzaje smoków z książki. Czyta przerażające informacje o podziale smoków na: atakujące, przerażające, tajemnicze i inne. Na przykład Piorunosmok mieszka w jaskiniach i innych ciemnych miejscach. Atakując, wytwarza napięcie mogące pozbawić życia każdego obok. Z kolei Timberjack ma ostre skrzydła, zdolne ścinać drzewa a Skulltrin opluwa ofiarę gorącą wodą. Changeway to

„Smokobójcy”

kolejny smok, który potrafi pluć kwasem, a inne rodzaje palą i rozrywają ofiary na strzępy. Przy wszystkich była notka, żeby zabić natychmiast, bo są śmiertelnie niebezpieczne. Jedynie przy Nocnej Furii mądra księga smoków nie podawała żadnych informacji, bo był to smok nadzwyczaj groźny i nikt nigdy go nie widział. Jedyną obroną przed atakiem Nocnej Furii było zamknięcie się w jaskini i modlitwa.

Młodzieniec ciężko pracował w kuźni, starając się „dorobić” lotki do ogona Nocnej Furii. Następnego dnia poszedł do wąwozu. Wziął ze sobą wielką rybę, aby nakarmić smoka. Dał mu ją i tak zaczęła się ich przyjaźń. Nazwał smoka imieniem Bezzębny, gdyż nie widać było jego zębów, ale miał je. Potem przywiązał do ogona wykonana lotkę i wsiadł na smoka, aby spróbować w locie uruchomić ogon. Nocna Furia poleciała w górę, a następnie w dół nad wodą i zrzuciła Hiccupa. Od tej pory chłopiec codziennie dzielił czas pomiędzy obowiązkowymi treningami z przyjaciółmi, a potem biegł do Nocnej Furii. Za każdym razem przynosił jej ryby i próbował z nią latać, aż któregoś dnia wylecieli daleko poza teren wąwozu. Hiccup dopracował sobie swoje siodło, aby czuć się bezpiecznie w przestrzeni i nic go już nie przerażało. Czuł się wspaniale.

Przełomowym wydarzeniem w rozwoju akcji filmu stał się pewien przypadkowy incydent. Któregoś razu Hiccup

Walka na arenie

przyniósł ze sobą ryby i węgorza w żółte cętki. Gdy wysypał ryby, Nocna Furia zobaczyła węgorza i przestraszyła się. Chłopiec odkrył, iż smoki mają też swoje fobie i można je czymś nastraszyć lub szantażować. Od tego momentu nie musiał na arenie używać już siły, doszedł do wniosku, że zabijanie smoków nie ma sensu, ponieważ wystarczy je obezwładnić, a one szybko ulegają człowiekowi. Swoim zachowaniem wprawiał w

Przyjaźń ze smokiem?

zakłopotanie Gobbera i przyjaciół na czele z Astrid. Gdy pewnego razu smok zaatakował, a nie było już jak się bronić przed dwugłowym potworem, Hiccup postraszył go rozłożonymi ramionami i smok wycofał się, uznając wyższość chłopca. Nikt nie miał pojęcia, jak Hiccup to zrobił. Z kolei innym razem zamiast zaatakować smoka toporem, połaskotał go pod brodą i w ten sposób go obezwładnił. Okazało się, iż na każdego smoka można znaleźć sposób i w istocie wcale nie trzeba ich zabijać.

Kolejnym przełomem filmu było odkrycie smoka matki. Otóż po którymś z niewielkich turniejów na treningu Astrid zaczęła podejrzewać, że Hiccup ma jakieś niekonwencjonalne metody walki, które chciałaby poznać.

Lot z Astrid

Szpiegowała go aż do wąwozu. Gdy znaleźli się razem i rozmawiali, pojawiła się Nocna Furia. Przerażona Astrid nie miała za bardzo czym się bronić, więc wpadła w panikę i wołała Hiccupa. Ten z kolei stanął przy Nocnej Furii i uspokajał ją, gdyż wyczuł, że smok obawia się Astrid i gotów jest z nią walczyć. Gdy dziewczynka doszła do siebie, Hiccup zaproponował wspólny lot. Nocna Furia zabrała ich w miejsce, gdzie jeszcze nigdy nikt z ludzie nie był. Była to mianowicie ogromna jakby wulkaniczna czeluść, w której żył smok potężniejszy od pozostałych, wprost ogromny potwór. Inne smoki przelatywały nad jego jaskinią i zrzucały mu pożywienie ukradzione wcześniej ludziom. Hiccup zrozumiał, że smoki są przez tą wielką bestię zmuszane do kradzieży, a jeśli któryś z nich nie przyniesie daniny potworowi, sam jest przez niego pożerany. To zupełnie zmieniło sposób myślenia Hiccupa i Astrid.

W następnych scenach Stoick nakazuje synowi wziąć udział w pojedynku na arenie. Gdy Hiccup toczy decydującą walkę, sytuacja wymyka się spod kontroli. Smok atakuje bezbronnego chłopca, a ten wydaje z siebie ogromny krzyk.

Stoick i Gobbor

Głos ten rozpoznaje leżąca w oddali Nocna Furia i natychmiast rusza z pomocą. Wpada na arenę, wcześniej plując w metalowe rury i torując sobie drogę. Staje w obronie chłopca, ale to nie podoba się Stoickowi i innym Wikingom. Oni ruszają na arenę i unieruchamiają Nocną Furię. Gdyby nie prośby Hiccupa, z pewnością by ją zabili. Teraz jednak jest ważniejsza sprawa, bo oto Stoick dowiaduje się, że przyczyną ataków smoków na ludzi jest służba smoków dla owego monstrum. Pyta syna o szczegóły.

Stoick wraz z całą armadą Wikingów wypływają do Diabelskich Wrót, aby zapolować na największego ze smoków. Drogę wskazuje im pojmana i uwięziona na statku Nocna Furia, kierunek, kurs statku wskazuje głową. W tym czasie Hiccup wraz z przyjaciółmi Astrid, Snotlotem i innymi dosiadają smoków, z którymi wcześniej mieli walczyć. Lecą za Wikingami, aby przyłączyć się do walki. Stoick i jego ludzie okazują się zupełnie bezradni. Zrobili wyłom w skale, wypuścili małe smoki, ale pojawił się olbrzym wielkości góry, z którym nie mogli sobie poradzić. Metody stosowane do walki z innymi smokami teraz nie mogły się przydać. Ogromny potwór raził ogniem na wszystkie strony i brał w paszcze statki Wikingów. Gdy wyprawa była zagrożona, a Stoick i Gobber mogliby zginąć, nadleciały smoki sterowane przez Hiccupa i przyjaciół.

Potwór olbrzym

Decydująca bitwa rozegrała się w powietrzu pomiędzy potworem a Nocną Furią z Hiccupem na grzbiecie. Gdy okazało się, iż potwór ma skrzydła, chłopiec sprowokował go do startu, a potem maksymalnego lotu pionowego w górę. Od czasu do czasu Nocna Furia odwracała się i pluła śmiertelnym ładunkiem w skrzydła olbrzyma. W którymś momencie zdecydowanie skierowali się w stronę ziemi, wylecieli z chmur i pikowali w dół, a potwór za nimi. Przewaga była jednak po stronie małego smoka, który mógł łatwo manewrować i nagle zmieniać kierunki lotu. Potwór atakował i Hiccup spadł, ale Nocna Furia dogoniła go i uratowała. Natomiast przeciwnik, spadając jak kamień, roztrzaskał się o ziemię i było już po nim. Wszyscy biegli w kierunku Nocnej Furii i nie widząc Hiccupa, uznali, że zginął. Był jednak bezpieczny pod skrzydłem swojego smoka i to ucieszyło ojca, a także innych zebranych. Hiccup ocknął się później w domu. Niestety, w walce stracił część nogi. Był teraz bardzo podobny do Nocnej Furii, bo ona też miała sztuczną połowę ogona. Wikingowie oswoili smoki i zaprzyjaźnili się z nimi. Nie musieli się już ich obawiać i z nimi walczyć.

Recenzja

Jest to film przygodowy z dobrze zarysowanym punktem kulminacyjnym i szczęśliwym zakończeniem. Hiccup z nieśmiałego, ale rezolutnego chłopca urasta do miana bohatera. Jego wygrana jest zwycięstwem mądrości nad brutalną siłą i złem. Puentą opowieści jest prawda, że ludzkie przyzwyczajenia, przesądy i lęki mogą być pokonywane inną niż ogólnie przyjęta drogą. Wikingowie przyzwyczaili się do smoków i walki z nimi od 7 pokoleń. Stoick nie ma za grosz zaufania do małoletniego syna w kwestii pokojowego rozwiązania sprawy obrony osady przed smokami. Jest typowym rodzicem, który wie lepiej. Z kolei Hiccup mądrością przewyższa inne dzieci, a pracowitością i zapałem do poszukiwania dróg wyjścia z trudnych zadań może imponować. Tak więc rodzice/ojcowie dostają podczas seansu kilka wartościowych uwag krytycznych do przemyślenia, a dzieci mogą dobrze się bawić. Razem są świadkami niezłych przygód. Na marginesie Nocna Furia (Bezzębny) przypomina potwory z bajki „Lilo i Stich”.

Wyprawa

Jeszcze jedna bardzo ładnie namalowana przez człowieka bajka. W poprzednich filmach wytwórni DreamWorks mieliśmy bohaterów zwierzęcych, teraz małego chłopca, który budzi sympatię. Nowością jest wprowadzenie do scenariusza kalectwa głównego bohatera jako skutek walki. Walczył ciężko, ale w przeciwieństwie do innych postaci bajkowych odpornych na krzywdy, jest bardziej ludzki, traci część nogi. To czyni go bardziej wiarygodnym, choć być może prawda o życiu i zniszczalności człowieka nie jest koniecznym elementem świata bajki. To wyraźny sygnał, aluzja do życia współczesnych młodych pokoleń – Amerykanów, dla których pojęcie walki i wojny są związane nieodłącznie z widzialnymi efektami tych działań. W końcu nie wszyscy żołnierze wracają w całości z wojen współczesnych.